Ανακύκληση τώρα

TEXNIKA ΘΕΜΑΤΑ
ΑΝΑΚΥΚΛΗΣΗ ΤΩΡΑ!

...H ΦΙΑΤ ΕΠΕΚΤΕΙΝΕΙ ΤΙΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ, ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟΥ NA
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΕΓΚΑΙΡΑ TO ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΩΝ ΑΠΕΡΑΝΤΩΝ «ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΩΝ» ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΩΝ
KAI TAYTOXPONA NA ΕΞΑΣΦΑΛΙΣΕΙ MIA NEA ΜΟΡΦΗ ΦΘΗΝΟΤΕΡΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΓΙΑ TH
BIOMHXANIA.

H ΛΕΞΗ «fare» σημαίνει «κάνω».
«F.Α.RΕ» ονομάζεται και το σύστημα ανακύκλησης της Φίατ που βέβαια έχει
διαφορετική σημασία περισσότερο όμως τυπικά παρά ουσιαστικά. Το πρόγραμμα
«F.Α.RΕ» (Fiat Auto REcycling) του ιταλικού κολοσσού είναι η τελευταία
προσπάθεια που γίνεται προκειμένου να αντιμετωπισθεί το τεράστιο πρόβλημα
της συσσώρευσης των άχρηστων αυτοκινήτων και των υλικών τους. Κάθε χρόνο 14
εκατομμύρια αυτοκίνητα στην Ευρώπη παίρνουν το δρόμο για την τελευταία τους
κατοικία και μόνο το 50% εξ αυτών καταλήγουν σε διαλυτήρια. Τα υπόλοιπα
απλώς ρυπαίνουν το περιβάλλον και αντιπροσωπεύουν χαμένη πρώτη ύλη και
ενέργεια.
O ιταλικός όμιλος ήταν μεταξύ των πρώτων Ευρωπαίων κατασκευαστών
αυτοκινήτου που ενεπλάκη, σε μεγάλη κλίμακα, στη διαδικασία της ανακύκλησης
προκειμένου να αντιμετωπίσει τα παραπάνω προβλήματα. O «Πειραματικός Κύκλος
Ανακύκλωσης» (E.R.C) της εταιρίας βρίσκεται ήδη σε λειτουργία και, ένα
χρόνο μετά από την πρώτη παρουσίασή του, η Φίατ είναι σε θέση να δώσει στη
δημοσιότητα τα πρακτικά αποτελέσματα της λειτουργίας του. H σημασία της
όλης προσπάθειας για το Γκρούπο είναι εμφανής: τα σημαντικότερα στελέχη της
εταιρίας (Κανταρέλα, Σκολάρι, Ανιμπάλντι) ανέλαβαν την ευθύνη να φέρουν εις
πέρας το έργο της ενημέρωσης των Ευρωπαίων δημοσιογράφων.
O «ιντζινιέρε» Κανταρέλα επικέντρωσε τα κύρια σημεία της ομιλίας του στην
ανάγκη ύπαρξης ενός συστήματος ανακύκλησης που να διέπεται από τις αρχές
της όσο το δυνατόν μικρότερης επιβάρυνσης του περιβάλλοντος από τα
αυτοκίνητα που έχουν συμπληρώσει τον κύκλο της ζωής τους και από την
οικονομική βιωσιμότητα του εγχειρήματος. Κατά τον Κανταρέλα η Φίατ (αλλά
και οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία) δεν είναι ικανή προς
το παρόν να σηκώσει μόνη της τα βάρη που συνεπάγεται μία τέτοια μορφή
απορρύπανσης. H προσπάθεια (πάντα κατά τον Κανταρέλα) θα πρέπει να
κατευθυνθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ενώ θεωρείται αναγκαίο να δοθούν
συγκεκριμένα κίνητρα στους κατασκευαστές και στους συνεργάτες τους, αλλά
και στους καταναλωτές ώστε η υπόθεση της ανακύκλησης να αποδώσει τους
καρπούς της χωρίς μεγάλες οικονομικές απώλειες.
Από την πλευρά της η Φίατ δεν κάθεται με σταυρωμένα τα χέρια, αλλά έχει
υιοθετήσει ένα νέο σύστημα τυποποίησης για όλα τα εξαρτήματα των μοντέλων
της που ζυγίζουν από 50 γραμμάρια και άνω, ενώ παράλληλα έχει καταρτίσει
ένα φιλόδοξο πρόγραμμα στο οποίο συμμετέχουν 6 επιχειρήσεις. H όλη ιδέα
βασίζεται στην παράλληλη λειτουργία μικρών μονάδων αποσυναρμολόγησης και
αξιοποίησης των υλικών που αποτελούν ένα αυτοκίνητο. H σύλληψη είναι απλή
και μεγαλοφυής: η Φίατ αποφεύγει το μεγάλο κόστος κατασκευής και
λειτουργίας νέων εγκαταστάσεων και οι μικρές ιδιωτικές εταιρίες
επωφελούνται από την αύξηση του κύκλου εργασιών τους (που ούτως ή άλλως
κυμαίνονταν σε χαμηλά επίπεδα). Ενδεικτικά αναφέρεται ότι για το 1993 έχει
εκδηλωθεί ενδιαφέρον από 20 εταιρίες που είναι ικανές να αποσυναρμολογήσουν
20.000 αυτοκίνητα (!) και να διαχειριστούν 500 τόννους πλαστικών υλών και
1.000 τόννους γυαλιού.
Το πιο ουσιαστικό στοιχείο του προγράμματος (που προς το παρόν λαμβάνει
χώρα μόνο στη βόρεια Ιταλία) είναι η δυνατότητα επέκτασής του σε παγκόσμια
κλίμακα. Αυτό βέβαια είναι εφικτό μόνο κατόπιν κατάρτισης ορισμένων
προδιαγραφών από τους διεθνείς οργανισμούς και τις ενδιαφερόμενες
κυβερνήσεις. Γεγονός πάντως είναι πως μία νέα βιομηχανική δομή αρχίζει να
αναπτύσσεται με ραγδαίους ρυθμούς. 'Ηδη έχουν καθοριστεί οι βασικοί τομείς
διαχείρισης: ο ένας έχει να κάνει με την ελαχιστοποίηση της σπατάλης υλικού
κατά την παραγωγική διαδικασία, ενώ ο άλλος με την μετα-αξιοποίηση αγαθών
που έχουν πάψει να έχουν κάποια χρησιμότητα.
Κάτι τέτοιο δεν επετεύχθη φυσικά από την μια μέρα στην άλλη: η Φίατ έχει
προ πολλού επενδύσει στην τεχνογνωσία του χώρου με τα προγράμματα FENICE
και STURECO. Τα προγράμματα αυτά κατευθύνονταν από μία συγκεκριμένη
στρατηγική που είχε ως σημείο αναφοράς τα σλόγκαν «ΟΧΙ ΡΥΠΑΝΣΗ» και «ΟΧΙ
ΣΠΑΤΑΛΗ».
'Εχοντας λύσει εν μέρει το πρόβλημα της διάθεσης των μεταλλικών μερών και
των γυαλιών η Φίατ εστίασε την έρευνά της σε δύο αντικείμενα θεμελιώδους
σημασίας: στην εύρεση ολοκληρωμένων τεχνικών λύσεων στο πρόβλημα της
επαναχρησιμοποίησης των -πολύ δύσκολα ανακυκλώσιμων- μη μεταλλικών υλικών
και στην εξεύρεση βιομηχανικών και λογιστικών διαδικασιών ικανών να
καταστήσουν την ανακύκλωση οικονομικά υποφερτή. H δυσκολία της
επαναχρησιμοποίησης των πολυμερών πλαστικών έγκειται στη συλλογή των υλών
αυτών σύμφωνα με την τυποποίησή τους και στην υπό εξέλιξη διαδικασία
ανακύκλησης με συγκεκριμένες μεθόδους για κάθε υλικό λαμβάνοντας υπ? όψη
την υποβάθμιση των ιδιοτήτων του λόγω χρήσης. H ελπιδοφόρα αυτή επιχείρηση
αρχίζει με την αφαίρεση των καυσίμων, του λαδιού και των ηλεκτρικών
στοιχείων. Κατόπιν έρχεται η σειρά των προφυλακτήρων οι οποίοι αποτελούνται
συνήθως από πολυπροπυλένιο. Κατά τη διαδικασία της ανακύκλησης και λόγω της
υποβάθμισης του υλικού οι τόσο απαρατήρητοι στους καθημερινούς οδηγούς
προφυλακτήρες μεταμορφώνονται σε ταμπλό, αεραγωγούς, υλικό πλαστικοποίησης
πλευρικών τούνελ κ.λπ.
H Χίμοντ, μία από τις μεγαλύτερες χημικές βιομηχανίες της γείτονος
αναλαμβάνει να τροφοδοτεί την εταιρία «αναγέννησης» Πόλιτεκ με τα εν λόγω
εξαρτήματα με ρυθμούς που μπορούν να φτάσουν τον ένα τόννο ανά ώρα. 'Υστερα
από τις επιμέρους κατεργασίες οι προφυλακτήρες των παλαιότερων Φίατ
καταλήγουν ως αεραγωγοί στα Τίπο. Κάτι ανάλογο γίνεται και με τα αφρώδη
υλικά των καθισμάτων: αφού ξηλωθούν και συμπιεστούν παραδίδονται στην
εταιρία Στραπατσίνι όπου μεταμορφώνονται σε γιγάντιους κυλίνδρους που θα
αποτελέσουν την πρώτη ύλη για καρπέτα. Τα παρμπρίζ και τα λοιπά τζάμια των
παλαιών Φίατ συλλέγονται και θρυμματίζονται από την εξιδεικευμένη στην
ανακύκληση γυαλιού Εμιλιάνα Ρομάτι για να αποσταλλούν στη συνέχεια σε
εταιρίες όπως η Σαιν Γκομπέν για την κατασκευή μπουκαλιών και λοιπών
σκευών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η βιομηχανία γυαλιού της Ιταλίας έχει μεγάλη ανάγκη
από τέτοια προγράμματα καθώς η ζήτηση πρώτης ύλης υπερβαίνει τα 1.1
εκατομμύρια τόννους το χρόνο. H ποσότητα γυαλιού που προέρχεται από την
αποσυναρμολόγηση αυτοκινήτων δεν ξεπερνάει προς το παρόν τους 45.000
τόννους, οπότε είναι προφανές ότι τουλάχιστον στον συγκεκριμένο τομέα η
ανακύκληση αποτελεί, πέρα των άλλων, και μία καλή επένδυση. Τα γυμνά πλέον
μεταλλικά κουφάρια των (πρώην) αυτοκινήτων στέλνονται στη χαλυβουργία Φαλκ,
έχοντας μία μεγάλη αξία ως πρώτη ύλη λόγω της μεγάλης περιεκτικότητάς τους
σε μέταλλο. Τα υπολείμματα από το διαχωρισμό μεταλλικών και μη-μεταλλικών
μερών, γνωστά ως «fluff» κονιορτοποιούνται και χρησιμοποιούνται από την
Μοντέλο/Κομπέα ως καύσιμη ύλη για την προθέρμανση του μεταλλικού «σκραπ»
που στέλνεται στις υψικαμίνους.
Ένα γεγονός που δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο είναι ότι το πρόγραμμα
έχει σχεδιαστεί με έμφαση στην ελαχιστοποίηση της μεταφοράς υλικού μεταξύ
των εμπλεκόμενων εταιριών. Από όλα τα παραπάνω γίνεται κατανοητό πως η Φίατ
κατορθώνει να πραγματοποιεί την ανακύκληση σε ποσοστό 100% με χαμηλό ως
μηδαμινό κόστος. O ιταλικός γίγαντας όμως δεν επαναπαύεται στις δάφνες του.
Τα νέα μοντέλα της εταιρίας από εδώ και στο εξής θα σχεδιάζονται με γνώμωνα
την εύκολη αποσυναρμολόγησή τους, ενώ παράλληλα γίνονται προσπάθειες
επέκτασης του θεσμού και υιοθέτησής του από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Είναι
σχεδόν σίγουρο ότι αργά ή γρήγορα το παράδειγμα του Ιταλού κατασκευαστή θα
ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες σοβαρές βιομηχανίες του χώρου (Ήδη το έχουν
κάνει._Κ.Κ.), ενώ η όλη προσπάθεια πρέπει να μπει σε ένα κοινό πλαίσιο ώστε
να εκλείψουν φαινόμενα ανταγωνισμού και κακής διαφημιστικής εκμετάλλευσης.